Lezingencyclus

MUZIKALE SCHETSEN

(Dordrecht, voorjaar 2024)

Muzikale schetsen


Lezing 1 (27 februari)                
JORDI SAVALL - Schets van een veelzijdig musicus’

Weinig musici hebben zo’n bijzonder stempel gedrukt op de ‘renaissance van de oude muziek’ als de Catalaan Jordi Savall, gambist, dirigent en schatgraver. Hij geldt als een van de pioniers die de eeuwenlang verborgen schatten uit met name de Spaanse muziekcultuur weer tot klinken heeft gebracht. Daarmee kwam ook de ongekende culturele rijkdom van ‘Iberia’ weer tot leven, van de Moorse sferen uit ‘Al-Andalus’ tot aan de klankkleuren van Catalonië en Galicië. Zijn horizon zou uiteindelijk reiken tot vele andere muziekculturen in Europa én de Oriënt. Mede dankzij Savall is ook de viola da gamba weer terug van weggeweest, net als de schitterende muziek die componisten uit diverse Europese landen voor het instrument schreven. De lezing geeft een veelzijdig en warm portret van de man die (mocht deze bestaan) topkandidaat zou zijn voor de nobelprijs voor de muziek.


Lezing 2 (5 maart)
THE CHAPEL ROYAL - ‘Kroon van de Engelse koorcultuur’

Geen land in de wereld heeft zo’n sterke, lange en beroemde koortraditie als Engeland: al vanaf de 10e eeuw (!) werden kathedrale koren gevormd. Later kwamen daar koren bij die aan universiteitscolleges waren verbonden. Centraal in de ontwikkeling van de Engelse koorcultuur stond vanaf de 15e eeuw de ‘Chapel Royal’, het ‘koor van de koning(in)’ in Londen waarvoor de beste kapelmeesters, zangers en componisten werden gerecruteerd. Gedurende de turbulente tijden van de (Engelse) reformatie veranderde de muziek qua stijl en taal (Latijn of Engels). In deze lezing enkele tijdloze topwerken van toonmeesters die direct of indirect verbonden waren met de Chapel Royal (o.a. Tallis, Byrd, Purcell en Handel) door enkele van ’s werelds beste koren.


Lezing 3 (12 maart)
HET RAADSEL MOZART - ‘De mens, de muziek en de mythe’

Wolfgang Amadeus Mozart geldt vandaag de dag als één van de beroemdste componisten, sterker nog, als één van de bekendste mensen ter wereld; z'n naam is synoniem geworden voor muziek, voor de geniale mens. Hij lijkt gesneden koek, dat wil zeggen, voor velen is hij een 'bekend' componist wiens muzikale paden ‘duidelijk’ zijn. Bij nadere beschouwing en beluistering blijkt de werkelijkheid toch iets genuanceerder en complexer te liggen: er is waarschijnlijk geen componist van wie het algemene beeld, zowel betreffende zijn muziek als aangaande zijn persoon, zo verdraaid, eenzijdig en gekleurd is als van Mozart. De vermaarde Mozartvorser Wolfgang Hildesheimer stelde in zijn baanbrekende en ontnuchterende biografie: ‘Mozart is de geheimzinnigste musicus aller tijden en hoe meer we hem bestuderen, hoe raadselachtiger hij wordt.’ Zonder de pretentie het raadsel op te lossen zal deze lezing het licht werpen op Mozarts veelzijdigheid en gravitas.


Lezing 4 (19 maart)                                          
SPAANSE SCHETSEN - ‘Een kleurrijke impressie’

Wanneer we denken aan ‘Spaanse schetsen’ dan gaan de gedachten al snel uit naar grote schilders als Velasquez, Goya, Dali en natuurlijk Picasso. Maar kunnen we Spanje ook schetsen aan de hand van muzikale verbeelding? Lange tijd bleef veel muziek uit Spanje ‘verborgen’ voor Europa, geïsoleerd als het land lange tijd was achter de Pyreneeën. Rond 1900 veranderde dat echter toen enkele van de beste Spaanse componisten hun licht o.a. gingen opsteken in Parijs. In deze lezing horen we de kleuren en sferen van ‘Iberia’ met werken die diverse streken van het land tot klinken brengen uit de pennen van de Spanjaarden Albéniz en Rodrigo en van Ravel, de Franse klankmagiër met Baskische wortels.


Lezing 5 (26 maart)
Passie 2024: BACH - ‘De route naar de Passies’

Bachs vermaarde Passies naar Johannes en Mattheüs zijn uiteraard niet uit de lucht komen vallen en zij nemen dan ook geen geïsoleerde positie in binnen zijn immense oeuvre.  Wanneer deze Passies in 1724 (de ‘Johannes’, 300 jaar geleden!) en de Mattheüs (waarschijnlijk op Goede Vrijdag 1727) in Leipzig in première gaan, heeft Bach al een enorme vracht aan ervaring op het gebied van kerkmuziek achter de rug. Reeds in Mühlhausen en Weimar hield de jonge componist zich intensief bezig met muzikale vormen als motet, cantate en aria om tot een ‘regulierte Kirchenmusik’ te komen. In deze lezing volgen we Bachs spoor door een aantal werken centraal te stellen die liturgisch en stilistisch de weg bereiden naar de Grote Passies.


Lezing 6 (2 april)
Lente 2024: LA PRIMAVERA - ‘Muzikale schetsen van de Lente’

Om het begin van de lente te vieren staan we in deze afsluitende lezing stil bij een aantal composities die geschreven zijn door componisten uit diverse landen en periodes met oog en oor op het seizoen dat symbool staat voor vernieuwing, licht en hoop. Van vrolijke Renaissance-liederen naar een lentesonate, de eerste koekoek en de verklanking van ‘La Primavera’ (de Italiaanse lente); met werken van o.a. Bach, Piazzolla, Beethoven, Verdi en Lili Boulanger.

 


Praktische zaken

Kosten: € 130,-

Inschrijfformulier


DORDRECHT

Europazaal Baptistengemeente,
Vrieseweg 64 
Dinsdag 13.30-15.30
27-02 t/m 02-04-2024